Florida Üniversitesi’nden araştırmacılar, Apollo astronotlarının yarım asır önce Dünya’ya getirmiş olduğu sert Ay toprağında tere yetiştirmeyi başardı.
Kulağa garip ve imkânsız gelen şeyleri, mümkün kılmak bilim insanlarının işi. Florida Üniversitesi’nden araştırmacılar, Apollo 11, 12 ve 17 ekiplerinin yıllar önce Dünya’ya getirmeyi başardığı sert toprak örneğinde bitki yetiştirmeyi başardı. Bu da tarihte bir ilk anlamına geliyor.
1963’ten 1972’ye kadar süren altı başarılı Apollo misyonu kapsamında Dünya’ya 381 kilogram Ay örneği getirilmişti. Bu örneklerde “toprak” niteliği taşıyabilecek malzeme miktarı ise gramlarla ölçülüyor ve kimseye verilmiyordu. Ancak Florida Üniversitesi, geçen yılın başlarında bu örneklerden 12 gram kadar almayı başarabildi.
Ay toprağı uzun süren ön çalışmanın ardından bu ayın başında, laboratuvardaki deneye hazırdı. Çalışmanın başında araştırmacılar, kaya sertliğindeki Ay örneğinde herhangi bir şeyin yetişip yetişmeyeceğini bile bilmiyordu ve boşa harcanacak bir gram bile yoktu. Bununla birlikte gelecekteki Ay misyonlarında, astronotların kendi yiyeceklerini yetiştirebilmesini mümkün kılmak için bu çalışmanın başarıyla sonuçlanması büyük önem taşıyordu.
Florida Üniversitesi Gıda ve Tarım Bilimleri Enstitüsü’nden (UF/IFAS) Robert Ferl ve arkadaşları, Ay toprağına attıkları bir çeşit tere (Arabidopsis thaliana) tohumunun filizlendiği görünce hayrete düşecek ama bu çalışmadan alınlarının akıyla çıkmanın gururunu yaşayacaktı.
Tabii ki her şey toz pembe değildi. “Sonuçlarımız büyümenin zorlu olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullanan ekip, Ay toprağında yetiştirilen bitkilerinin gelişiminin yavaş olduğunu ve birçoğunun şiddetli stres morfolojileri gösterdiğini açıkladı.
Nitekim Ay toprağında filizlendirilen tereler, bir haftanın sonunda bodur kalmaya başlamıştı ki bunun nedeni de eldeki toprağın, Ay’daki kozmik radyasyon ve Güneş rüzgârına uzun süre maruz kalmasıydı. Örneklerin yarım asırdır bekliyor olması da cabasıydı. Bununla birlikte mikrometeorit çarpmalara maruz kalan Ay toprağı, Ay’a iniş yapan araçlara temas eden ve yürüyüş yapan astronotların uzay giysilerini aşındıran minik cam parçalarıyla doluydu.
Buna rağmen başarı büyüktü! Çünkü Ay’ın Mare Tranquillitatis bölgesinde söz konusu etkenlere birkaç milyar yıl daha uzun süre maruz kalan örnekler, büyümeye en az elverişli örneklerdi. Buna bir çözüm olarak ise Ay’daki eski lav akıntılarının bulunduğu daha genç jeolojik noktaların kullanılması öneriliyor.
Ayrıca besin karışımını değiştirerek veya yapay aydınlatma ayarlayarak bitki yetiştirilecek çevrede de ince ayarlar yapılabileceği belirtiliyor. Bu çalışmanın, önümüzdeki yıllarda gerçekleştirilmesi planlanan Artemis misyonlarına ışık tutması bekleniyor.
Haberi yazarken hangi kaynaklardan faydalandık?
theguardian.com/science/2022/may/12/scientists-grow-plants-moon-soil-first-time
ifas.ufl.edu/news/2022/05/12/a-first-scientists-grow-plants-in-soil-from-the-moon/
nature.com/articles/s42003-022-03334-8
Not: Kapak görseli, UF/IFAS’tan Tyler Jones’a aittir. Bilim haberciliği amacıyla kullanılmıştır.
Adamlar Ay toprağında bitki yetiştiriyor.Biz hala ciklet orucu bozar mı yıllardır çözemedik,tartışıyoruz.
Hatta son yıllarda hayali dış güçlerlerle savaşıyoruz ama o dış güçler kim bulamıyoruz.Hatta yerli milli bir uçağımız var onun da nerede olduğu belli değil.. Yani ATATÜRK ‘ün gösterdiği “AKLON ve BİLİMİN ” yolundan ayrılırsan olacağı budur.
Sizlere teşekkür ediyorum. 👍👏👏