Dünya, Sanayi Devrimi’nin başlangıcında olduğundan yaklaşık 1,1 ℃ daha sıcak. Ancak bu sıcaklık artışı, her bölgede farklı gerçekleşiyor. Özellikle de son 50 yılda büyük farklılıklar göze çarpıyor. Yeni bir çalışma, Kuzey Kutbu’nun (Arktik) son 43 yılda Dünya’nın geri kalanından neredeyse dört kat daha hızlı ısındığını ortaya koyuyor.
Kuzey Kutbu daha hızlı ısınsa ne olur demeyin! Çünkü bu bölgenin ısınması, küresel kapsamda yıkıcı sonuçlara neden olabilecek denge bozucu iklimsel etkileri beraberinde getiriyor. Bunlardan biri, Dünya yüzeyinin donuk tabakası olan permafrostun ısınması olarak karşımıza çıkıyor. Söz konusu ısınma, aktif permafrost katmanındaki biyolojik aktiviteyi arttırıyor ve bu da daha çok karbonun atmosfere salınmasına neden oluyor.
Ne ki Arktik permafrost, küresel ortalama sıcaklıkları 3℃’den fazla arttıracak düzeyde karbon içeriyor. Dolayısıyla permafrostun çözülme hızının artması durumunda bu tabakayı karbon ve metan açısından “saatli bomba” haline getiren bir geri döngünün yaşanma ihtimali doğuyor.
İkinci etken ise Grönland buz tabakasının erimesi. Kuzey Yarımküre’deki en büyük buz kütlesi olan bu tabakanın tamamen erimesi durumunda küresel deniz seviyelerinin 7,4 metre yükselmesi oldukça olası. En azından bu yükselmeyi yaratacak bir buz potansiyeline sahip olduğu biliniyor.
Bir buzulun yüzeyindeki erime miktarı, kışın yaşanan kar birikimi oranını aşarsa kütlesini, kazandığından daha hızlı kaybeder.
Bu eşik aşıldığında ise yüzeyi geri dönülemeyecek düzeylerde alçalır. Bu, erime hızını hızlandıracak bir süreçtir.
Arktik ısınmasının olağanüstü hızı göz önüne alındığında kritik eşiği geçmek hızla olası hale gelir.
Kuzey Kutbu neden bu kadar hızlı ısınıyor?
Bu sorunun cevabı, deniz buzunda saklı. Genelde bir ila beş metre kalınlığında olan bu katman, kışın donan ve yazın kısmen eriyen ince bir deniz suyu tabakası olarak biliniyor.
Deniz buzu, gelen Güneş ışınlarının yaklaşık %85’ini geri yansıtan parlak bir kar tabakasıyla kaplı oluyor. (Açık okyanusta bunun tersi gerçekleşiyor ve okyanus, bu ışınların %90’ını emiyor.) Deniz buzu eridikçe absorpsiyon oranları artıyor.
Böyle bir durumda okyanus ısınma hızı, deniz buzu erimesini daha da artırıyor ve okyanus ısınmasının daha da hızlanmasına katkıda bulunuyor. Bu geri besleme döngüsü, “Arktik amplifikasyonu” olarak bilinen durumdan büyük ölçüde sorumlu. Söz konusu döngü, Kuzey Kutbu’nun neden gezegenin geri kalanından çok daha fazla ısındığını açıklıyor.
Bu haberi yazarken hangi kaynaklardan faydalandık?
1 thought on “<strong>Kuzey Kutbu, Dünya’nın geri kalanından dört kat daha hızlı ısınıyor</strong>”