Science’da yayımlanan bir rapor, iklim değişikliğinin Kuzey Kutbu’ndaki rüzgâr döngülerini ve aşırı hava olaylarının gerçekleşme olasılıklarını artırdığını gösteriyor.
Aşırı sıcaklık ve sıklaşan sıcak hava dalgalarına son yıllarda aşina hale geldik. Ancak iklim değişikliğinin neden olduğu tek sorun bu değil. Science’da yayınlanan bir rapora göre iklim değişikliği, yalnızca ölümcül sıcak hava dalgalarını ve daha yıkıcı kasırgaları değil, aynı zamanda aşırı kış hava olaylarını da daha olası hale getiriyor. Nedeni ise Arktik’te oluşan değişiklikler.
Bilim insanları bir süredir Kuzey yarımküredeki güçlü kar yağışları ve tipik olmayan soğuklar gibi şiddetli kış hava olaylarındaki artış ile küresel ısınmanın bağlantısını araştırıyor. Raporun yazarları, Arktik’teki değişikliklerin, stratosferik kutup girdabı olarak bilinen dönen rüzgârların oluşma ihtimalini ve böylece kuzeydeki bölgelerde yaşanan aşırı hava olaylarının gerçekleşme olasılığını artırdığını savunuyor.
Raporun yazarlarından biri olan Judah Cohen, “Bunun kulağa çok mantıksız geldiğini biliyorum ve bence bu yüzden fikrimize karşı çok fazla direnç ve tereddüt var. Sonuçta Dünya’yı daha sıcak hale getirmek nasıl daha aşırı soğuğa yol açabilir? İşte tartıştığımız şey bu,” diyor.
Atmospheric and Environmental Research’te (AER) Mevsimsel Tahmin Direktörü olarak görev yapan Cohen, söz konusu çalışmayı, şubat ayında Teksas’taki aşırı kar fırtınası sonrasında yaptıklarını söylüyor. O tarihlerde donma noktasının altındaki sıcaklıklar, bölgeye büyük zorluklar yaşatırken dört milyondan fazla ev ve işyeri elektriğe erişememiş, daha da kötüsü, düzinelerce insan hayatını kaybetmişti.
Pek çok kişi ve kurum spesifik bir nedene odaklanmazken, Cohen ve ekibi, yaşanan etki-tepkiyi netleştirmek istiyordu. Onlara göre bu olaylar, soğuk dalga ile Kuzey Kutbu değişimi arasındaki bağlantıyı gösteren daha belirgin bir nedene bağlıydı; tüm bunları çevreleyen fiziksel mekanizma, yani Arktik’te gerilen kutup girdaplarıydı.
“Kutup girdabı tam ve dairesel olduğunda bu, tüm soğuk havanın Kuzey Kutbu üzerinde sıkıştığının bir işaretidir,” diyen Cohen, bu girdabın uzandığında, bir parçasının Asya’ya, diğer parçasının da Kuzey Amerika’ya gittiğini belirtiyor. Şubat ayında Teksas’ta gördüklerinin de bu olduğunu dile getiriyor.
Raporun hazırlanma sürecinde bir araya gelen bilim insanları, son kırk yıldaki stratosferik kutup girdaplarının gözlemsel analizlerini yürütürken iklim bilimciler, bu rapordaki bulguların, gelecekteki aşırı soğuk hava olaylarının aydınlatılmasında büyük bir etkiye sahip olabileceğini düşünüyor.
Raporda, “Gerginlik olaylarında öncül modelin belirlenmesi Asya çevresi, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki aşırı soğuklar sırasında verilen ‘önceden uyarı’ süresini potansiyel olarak uzatabilir,” ifadesi yer alıyor. Başka bir deyişle bu rapordaki bulgular, Teksas’ta olduğu gibi altyapılarını ve vatandaşlarını aşırı soğuğa hazırlayamayan yetkililerin, bir sonraki aşırı kış hava olaylarından önce çok önemli ve potansiyel olarak hayat kurtarıcı düzenlemeler yapmaya başlamasına yardımcı olabilir.
İlginizi çekebilir 👇
