Bu yazı evinizin havasını değiştirecek.
Farkında olmadan zararlı parçacıkları soluyoruz. Üstelik evimizde! Günlük aktivitelerimizden kaynaklanan toz parçacıklarının yanı sıra gözle göremediğiniz kimyasallar ve daha fazlasına maruz kalıyoruz. Ne yazık ki bunlardan bazıları kanserojen olma potansiyeli taşıyor.
Özellikle de büyük şehirde yaşamanın bu açıdan bazı ağır bedelleri var. PM10 ve PM2.5 gibi hava kirletici partiküllerin yoğun bir miktarına, bir pencere kolu kadar yakın olmak gibi… Bunun yanında temizlik malzemelerinden oda spreylerine kadar birçok etken, iç mekân hava kalitemizi bozuyor. Bir de bulunduğunuz evde sigara içiliyorsa vay o havanın haline!
Gastro Eko olarak hava temizleme cihazı reklamı yapmayacağız. Bunun yerine daha doğal ve ucuz bir yöntem olarak bazı iç mekân bitkileri önereceğiz. Bunlar, havamızı zararlı toksin ve kirleticilerden arındırarak sağlıklı bir nefes sağlamakla kalmayıp aynı zamanda gözümüze de hoş gelecek, zihinsel sağlığımıza da olumlu katkıda bulunacak; nihayetinde kendimizi iyi hissettirecek bitkiler.
Tabii ki bunları işkembeden sallamıyoruz. Bilimsel dayanağımız sağlam; NASA araştırmacıları tarafından yapılan deneylere bağlı olarak 1989’da yayımlanan ve sonrasında farklı araştırmalarla desteklenen bulgulara dayanıyor.
NASA’nın öncü çalışmasına göre bazı bitkiler yaprak, kök, toprak ve ilişkili mikroorganizmalarıyla birlikte, iç mekân hava kirleticilerini temizliyor. Söz konusu bitkiler, her evde bulunan formaldehit, benzen, amonyak ve ksilen gibi bileşenleri azaltıyor ve hatta bazı durumlarda yok ediyor.
NASA araştırmacılarının önerisi, metrekare başına yaklaşık on bitki. Bu bitkilerden her biri aynı etkiyi sağlamıyor, bu sebeple aşağıda saydıklarımızdan birkaçını belirleyerek seçki yapmak en doğrusu gibi görünüyor.
Peki ama bu bitkiler hangileri? Türkiye’de rahatlıkla bulabileceklerinizi sizin için küçük bir dosyada bir araya getirdik.
Benjamin (Ficus benjamina)
İç mekânda bitki yetiştirenlerin çoğunun aşina olduğu Benjamin’le başlayalım. Zararlarını bilseniz solumak istemeyeceğiniz -ama ne yazık ki evlerimizde bulunan- formaldehit ve ksilen gibi zararlı bileşiklerin konsantrasyonlarını azaltmalarıyla bilinirler.
Salon palmiyesi (Chamaedorea seifrizii)
Türkiye’de rahatlıkla bulabileceğimiz hava temizleyicilerden olan bu bitki, özellikle formaldehit temizleme konusunda başarılı. NASA’nın raporunda belirtildiği üzere 24 saatte bitki başına 76,707 mikrogramlık bir temizleme gücüne sahip. Formaldehitteki kadar başarılı olmasa da benzen, trikloretilen ve ksilen konsantrasyonlarını da azaltabiliyor.
Kurdele çiçeği (Chlorophytum)
NASA’nın iç mekân temizliği için önerdiği ve başka çalışmalarda da rüşdünü ispatlayan bitkilerden birisi kurdele çiçeği. Adı çiçek olsa da otsu bitki olarak nitelendirilebilirler.
Bu bitkiler, havadaki kimyasalları temizlemekle birlikte bakımı en kolay bitkilerden biri olarak da bilinir. Şömine veya soba yakılan ortamlara konduğunda külleri çektiği bile gözlemlenmiştir.
Pothos sarmaşığı (Epipremnum aureum)
Havadaki trikloretilen ve benzen içeriklerini azaltma konusunda en faydalı olan bitkilerden birisi. Altın pothos olarak da bilinen bu bitki, doğal ışığı fazla alamayan ortamlar da dahil olmak üzere iç mekânda gelişebilen bir asma bitkisidir. Hızlı büyümesiyle bilinirler ve kök çürümesine de neden olduğundan aşırı sulanmayı sevmezler.
Gerbera çiçeği (Gerbera jamesonii)
Benzen veya aren, evinizde soluma ihtimaliniz bulunan en güçlü kanserojenlerden biri olarak kan hücreleri üreten kemik iliğini baskılamasıyla bilinir. Renkleriyle dikkat çeken bu papatya ise havadaki benzenin yanı sıra trikloretilen gibi kötü kimyasalların konsantrasyonunu azaltırken size kendinizi iyi hissettirir. Gerbera çiçeğinin ayrıca havadaki oksijen içeriğini artırdığı da bilinir.
Aşk merdiveni (Nephrolepis exaltata)
Amonyak, havadaki düşük konsantrasyonlarda bile göz, burun ve boğaz tahrişine, öksürme ve bronşların daralmasına sebep olmasıyla bilinen zararlı bir içerik. İç mekân bitki yetiştiricilerinin en sevdiği bitkilerden biri olan ve ülkemizdeki güzel ismiyle bu bitki, tam bir amonyak canavarı. Bununla birlikte formaldehit ve ksilen konsantrasyonlarını da azaltır.
Duvar sarmaşığı (Hedera helix)
Seçkimizi birden çok zararlı içeriği temizleyen bir bitkiyle bitirelim. Tek eksiği amonyağı bertaraf etmek olan ve English Ivy olarak bilinen bu sarmaşık, iç mekândaki benzen, formaldehit, trikloretilen ve ksileni azaltması ve yok etmesiyle kendisini kanıtlamış bitkilerden biri.
Önemli uyarı: Bu bitkilerin herhangi birini edinmeden önce hangilerinin evde yaşayan patili dostunuz veya çocuğunuz için zararlı/zararsız olduğunu araştırmayı ihmal etmeyin.
Bu yazıyı hazırlarken hangi kaynaklardan faydalandık?
ntrs.nasa.gov/citations/19930073077
scitechdaily.com/5-best-air-purifying-plants-for-your-home/
treehugger.com/houseplants-for-improving-indoor-air-quality-4869342
