Dünya genelinde orman yangınlarının en az %75’i, bilinçli veya bilinçsiz olarak insanlar tarafından çıkarılıyor. Hal böyleyken de orman yangınlarıyla mücadelenin en etkili yöntemi önlem almaktan geçiyor. Ormanların hayatını kurtaracak 11 ipucunu derledik.
Ormanlar günümüzde yaklaşık 300 milyon insanın yuvası. Geride kalan milyarca insan, kentlerde, betonların içinde yaşasa bile ormanlara bağımlı. Çünkü ormanlar, hiçbir karşılık beklemeden havayı temizleyen, karbon tutarak küresel ısınmanın daha da kötüye gitmesine engel olan ve yaşam kaynağımız olan ekosistemin döngüsünü besleyen doğal ve nefes alan bir mekanizma. Ve biz isteyerek ya da istemeyerek ormanları yakıyor, bu fevkalade ekosistemleri mahvediyoruz.
Şimdi orman yangınlarını önlemek için neler yapabileceğimize bakalım. Öncelikle şunu bilmek gerekiyor ki kasıtlı olarak başlatılmış olmayan orman yangınları, genellikle dikkatsizlikten, söndürülmemiş ya da söndü sanılan kamp ateşi veya anız yığınlarından başlıyor. Bu noktada da yetkililerin belirlediği mevsimsel yakma kısıtlamalarına uyulmadığı görülüyor. Bilgisi olmayan insanların ormanda ateş yakmaması gerekiyor. Bilgisi olanların ise yerel birimlerin kısıtlama uyarılarına uyması gerekiyor.
Lafı fazla uzatmadan Kızılhaç ve ABD İçişleri Bakanlığı’ndan (DOI) derlediğimiz, orman yangınlarını önlemek için belirlenen 11 ipucunu paylaşacağız. Belki bir orman yangınının çıkmadan önlenmesine vesile oluruz.
- Hava ve kuraklık koşullarını kontrol edin
Bitki örtüsünün yanıcılığını etkileyebilecek hava ve kuraklık koşullarına çok dikkat edin. Hava sıcak, kuru ve rüzgârlı olduğunda yangın veya kıvılcım içeren faaliyetlerden kaçının. Koşullar uygun değilse yanıcı olmayan seçenekleri seçin. Kamp ateşi yakmak, motorlu ekipman çalıştırmak, kuru ot üzerinde arazi sürüşü yapmak veya anız yakmak gibi yangınla ilişkili herhangi bir faaliyet yapmamaya gayret gösterin. Çünkü ufak bir kıvılcım bile kontrolünüzün dışına çıkabilir.
2. Kamp ateşinizi açık ve taşlık bir yerde yakın; yanıcı doğal yerlerden uzak tutun
Birçok insan kampa gitmeyi ve bir kamp ateşinin tadını çıkarmayı sever. Ancak kamp ateşinizi düzgün bir şekilde inşa etmez veya söndürmezseniz orman yangınlarına neden olabilirsiniz. Ve ateş yakan insanların çoğunluğu da bu konuda bilinçsizdir. Ateş yakmanın yasak olduğu mevsimlerde ateş yakmayın, diğer dönemlerde ise güvenli bir kamp ateşi inşa etmek için şunları yaptığınızdan emin olun:
- Kütük, çalılık, çürüyen yaprak ve iğneyaprak gibi yanıcı maddelerden uzakta düz, açık ve taşlık bir yer seçin.
- Ot, yaprak ve iğneyaprakları, mineralli toprağı görene kadar temizleyin. Yangına neden olabilecek ölü ve kuru bitkilerin yanı sıra yere düşen yapraklar, çam kozalakları ve diğer kuru bitki materyallerini alandan uzaklaştırın.
- Odunu kısa boylarda kesin, temizlenmiş alana yığın ve ateşi öyle yakın.
- Ateşin başından ayrılmayın. Geceleri ateşi denetimsiz bırakmayın.
- Kamp alanından ayrılmadan önce ateşi tamamen söndürün.
3. Kamp ateşiniz sönene kadar üzerine su dökün
Aşağıdaki adımları izleyerek kamp ateşinizin tamamen söndüğünden emin olun:
- Ateşi en az bir kova suyla söndürün.
- Karıştırın.
- Bir kova su daha ekleyin.
- Tekrar karıştırın.
- Ateşi söndürdüğünüz yer, elinizle dokunabileceğiniz kadar soğuk olmadan oradan ayrılmayın.
4. Ormana izmarit atmayın, mangal yakmayın
Sigara ve mangal kıvılcımları, orman yangınlarının en büyük sebepleri arasındadır. Bu sebeple ormanda sigara içmekten ve mangal yakmaktan çekinin. Yakmak zorunda kalırsanız da kullanılmış kibrit ve izmaritleri kapalı bir kap veya su bardağına atın. Çakmak ve kibritleri çocukların erişemeyeceği yerlerde saklayın. Yanmaya elverişli yerlerde mangal yakmayın, mangal yakmayın, MANGAL YAKMAYIN!
5. Araçları kuru otlardan uzak tutun
Herhangi bir amaçla doğada araç sürüyor veya off-road yapıyorsanız, egzozunuzun yaklaşık 1000°C derecelik sıcaklıklara ulaşabileceğini unutmayın! Bu nedenle kuru çimlerin üzerinde araç kullanmaktan veya park etmekten kaçının.
6. Ekipman ve aracınızın bakımını düzenli olarak yapın
Düzenli bakımı yapılmamış araç ve ekipmanlar kıvılcım çıkarabilir. Bir araba, kamyon veya başka bir araç olsun, tüm mekanik kontrollerin güncel olduğundan ve arazi sürüşüne uygun olduğundan emin olun. Ormanlık alanlarda kullanılan traktör, arazi aracı ve motorlu testere gibi ekipmanlarda kıvılcım önleyici bulunmasına dikkat edin. Motor yağı veya benzinin bitki örtüsüne dökülmesine engel olun.
7. Güvenlik önlemlerini alın
Olası yangınları söndürmek için aracınızda kürek, kova ve yangın söndürücü bulundurun. Ayrıca büyük miktarda su da taşımalısınız.
8. Römorkunuzdaki lastik, mil yatağı ve dingili kontrol edin
Römork çekiyorsanız lastiklerin aşınmadığından, mil yatağı ve dingilin greslendiğinden ve güvenlik zincirlerinin doğru şekilde takılı olduğundan emin olun. Yerde sürüklenmediğinden emin olmak için de lütfen bir bakım kontrolü yaptırın.
9. Kıvılcımları kuru bitki örtüsünden uzak tutun
Kıvılcım çıkarabilecek ekipmanlarınızı, kuru bitki örtüsü yakınında çalıştırmayın. Çalışma alanınızın etrafındaki alanı boşaltın. Hava rüzgârlı ve kuru ise bu alan daha da büyük olmalıdır.
10. Havai fişek gibi kıvılcım saçıcı maddeleri kullanmayın, güvenli alternatifleri değerlendirin
Ormanda yer belli etmek veya başka bir amaçla kullanılan havai fişekler her yıl binlerce yangın çıkarır ve bir o kadar insanı da acil servise gönderir. Parlayan neon çubuk gibi güvenli alternatifleri değerlendirin. Çocukların gözetimsiz olarak havai fişek veya çatapat gibi yanıcıları kullanmasına asla izin vermeyin.
11. Anızları dikkatli bir şekilde yakın; rüzgâr ve yasak varsa asla yakmayın
Bazen insanlar çöp, yaprak, tarımsal atık veya diğer malzemeleri yakarlar. Eğer yasak yoksa yakma işlemini kontrollü olarak (mesela bir çukurda) yapın. Özel mülkünüzde enkaz yakmayı planlıyorsanız, yakınınızda bahçe hortumu gibi söndürücü ekipmanın olduğundan emin olun. Yakmanız tamamlandıktan sonra ise 3. maddedeki gibi külleri suyla ve karıştırarak söndürün, söndürmeden bölgeden uzaklaşmayın, soğuduğundan emin olun. Rüzgâr varsa veya yasak dönemdeyseniz asla hiçbir şeyi yakmayın.
Yazı: Batuhan Sarıcan (info@gastroeko.com)
Kaynakça: