Türkiye’nin, Paris İklim Anlaşması’na taraf olması için hazırlanan kanun teklifi, TBMM’de 353 milletvekilinin tamamının “kabul” oyu vermesi üzerine onaylandı. Böylelikle anlaşmaya imza atan son G-20 ülkesi olan Türkiye, bilinçli vatandaşların ve STK’lerin yoğun çabalarıyla birlikte yıllar süren bekleyişin ardından Paris İklim Anlaşması’na taraf olmuş oldu. Şimdi asıl bu noktadan sonra atılacak adımlar büyük önem taşıyor.
Peki Paris İklim Anlaşması nedir ve neden önemlidir? 12 maddede açıklayalım:
- Paris İklim Anlaşması, insan kaynaklı iklim değişikliği ve olumsuz etkilerini ele almak ve etkili eylem planları oluşturmak için 2015’te Paris’teki BM İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP21) imzalanan ve 2016’da yürürlüğe giren uluslararası bir anlaşmadır. Anlaşma, iklim değişikliğiyle mücadele için onlarca yıl süren uluslararası çabaların doruk noktası niteliği taşıyor.
- Şeffaflık ve hesap verebilirlik üzerine kurulu olan anlaşma, sanayileşme öncesi döneme göre bugün 1,1°C’nin biraz üzerinde olan küresel sıcaklık artışını, 1,5°C ila 2°C arasında sınırlandırmayı amaçlıyor. Bu noktada 0,1°C’lik farklar bile hem halk sağlığı hem de iklim ve ekosistem dengesi için büyük önem taşıyor.
- Anlaşmayı onaylayan ülkeler, küresel ısınmaya engel olmak için sera gazı emisyonlarını önemli ölçüde azaltma konusunda taahhütler veriyor ve bu taahhütlere uymaları bekleniyor.
- Butan ve Surinam, karbon nötrlüğüne ulaşan ve hatta karbon negatif olan (yaydıklarından daha fazla karbonu uzaklaştıran) iki ülke konumunda bulunuyor.
- Climate Action Tracker’a göre anlaşmaya uyum konusunda “kritik derecede yetersiz” kategorisinde yer alan ülkeler; İran, Rusya, Suudi Arabistan, Singapur ve Tayland olmakla birlikte “en uyumlu ülke” kategorisinde Gambiya yer alıyor. Bir alt kategoride ise Fas, Kosta Rika, Etiyopya, Kenya, Nepal, Nijerya ve Birleşik Krallık sıralanıyor.
- Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ndeki (BMİDÇS) 197 tarafın tamamı bir şekilde Paris İklim Anlaşması’nın bir parçası olmayı kabul etmesine karşın İran ve Irak, anlaşmayı henüz onaylamış değil. Eritre, Libya ve Yemen de anlaşmayı imzalamayan diğer ülkeler arasında yer alıyor.
- ABD, iklim değişikliğini inkâr eden başkanları Donald Trump döneminde anlaşmadan çekilse de Joe Biden’ın başkan seçilmesinin hemen ardından tekrar katıldı. ABD’nin kasım ayında Glasgow’da gerçekleşecek BM İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP 26) atacağı adımlarla birçok ülkeyi net sıfır emisyon konusunda teşvik etmesi bekleniyor.
- En fazla sera gazı emisyonuna neden olan altı ülke/bölge sırasıyla şu taahhütleri veriyor: (Toplam emisyondaki payları, parantez içinde yazılı.)
- Çin: 2060’a kadar net sıfır emisyon. (%24,5)
- ABD: Emisyonları 2030’a kadar yarıya, 2050’ye kadar ise sıfıra indirmek. (%13,9)
- AB-27 ülke: 2030’a kadar, 1990’a kıyasla %55 azaltarak, 2050’ye kadar net sıfır yoluna girmek. (%9,8)
- Hindistan: Resmi bir söz verilmedi. Ancak 2030 yılına kadar, 2005 seviyelerine göre %33-35 oranında azaltma niyeti dile getirildi. (%6,7)
- Rusya: Ormanlarının maksimum emme kapasitesine ulaşması şartıyla, 2030’a kadar 1990 seviyelerine göre %70-75 azaltım. (%5,2)
- Japonya: 2030’a kadar 2013 seviyelerine göre %26 düşürmek. (%3)
- Türkiye, bu yıl anlaşmayı kabul etmeden önce 2015’te belirlediği ulusal bir hedef doğrultusunda hareket ediyordu. Bu plana göre 2030’a kadar %21 azaltım hedefleniyordu. 31 yıl öncesine göre sera gazı emisyonu artışı %135 olan Türkiye’nin toplam emisyon pastasındaki payı ise %1. Türkiye’nin COP 26’da nasıl bir taahhüt vereceği ve sonrasında buna yönelik uyum çalışmaları da merakla bekleniyor.
- Sıfır emisyon hedeflerini yasalaştıran ülkeler: Danimarka, Fransa, Macaristan, Yeni Zelanda, İsveç, Birleşik Krallık, İrlanda, Japonya.
- Zararın aksine hem ekolojik hem ekonomik fayda sağlayacak olan anlaşmaya taraf olan ülkelerin, uluslararası fonlar alarak yenilenebilir enerji ve yeşil teknoloji yatırımlarını artırması ve bu alanda istihdam yaratması bekleniyor.
- Paris İklim Anlaşması candır. Verilen sözün arkasında durmak esastır.
(Maddeler, Gastro Eko tarafından tek tek araştırılarak hazırlanmıştır. Yazının her hakkı saklıdır. Devamlı güncellenecektir. Bir hata veya değişiklik olduğunu düşünüyorsanız info@gastroeko.com adresine e-posta gönderebilirsiniz.)
