Pestisitler toprağı ve suyu zehirlemeye; canlıları öldürmeye ve bizi de sağlığımızdan etmeye devam ediyor. Üstelik kalıntı bildirimlerindeki artış eğilimi, bizi yeni bir rekora doğru götürüyor. 2021’de Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden Türkiye kaynaklı 372 pestisit bildirimi yapılmış durumda. Bu sayı, önceki üç yılın ortalamasının yaklaşık üç katı. 2022’nin henüz ilk yarısında ise bu bildirimlerin sayısı 259’a ulaşmış durumda. Yeni bir rekor gelebilir.
Ocak-Haziran 2022 aralığındaki AB Gıda ve Yemler için Hızlı Alarm Sistemi (Rapid Alert System for Food and Feed-RASFF) verilerine göre, en fazla limit üstü pestisit kalıntısı bildirimi, limon (65), greyfurt (58) ve biberde (56) gerçekleşti. Üstelik 2022 yılının ilk altı ayında bildirimi yapılan ürünlerin 47’si, birden fazla pestisit kalıntısı içeriyordu. Gıda ürünlerinde bulunan birden fazla pestisit kalıntısı birbirleriyle etkileşime girmeleri sebebiyle “kokteyl etkisi” yaratarak daha zararlı hale geldiği biliniyor.
Zehirsiz Sofralar Platformu’na göre bu veriler, gerekli önlemlerin alınmadığını, denetimlerin yeterli ve uygun bir şekilde yapılmadığını ortaya koyuyor. Platformdan yapılan açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın pestisit kalıntıları konusunda iç pazarda denetimler yapsa da denetim sonuçlarının şeffaflıkla paylaşılmaması ve ihraç edilen ürünlerde pestisit kaynaklı bildirimlerin artması, tüketici özelinde iç pazara sunulan ürünlerde daha fazla pestisit bulunabileceğine dair de endişe yaratıyor.
Bu arada Avrupa Komisyonu, 2019 yılı itibariyle Türkiye’den gelen limon, yeşil biber, nar ve asma yaprağında tespit edilen tarım zehirleri sebebiyle bu ürünlerin daha sık analiz edilmesini istiyor. Tarımsal üretim potansiyeli yüksek olan Türkiye’nin ihraç ürünlerinde pestisit kullanması, uluslararası ölçekte itibarını da zedeliyor.
Gıda güvenliği ve sağlıklı bir gelecek için mücadele eden Zehirsiz Sofralar Platformu, son dönemde rekor seviyeye ulaşan kalıntılı ürünlere ilişkin halkın endişelerinin giderilmesi gerektiğini vurguluyor. Bununla birlikte Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan sorumlu ve önlemini baştan alan bir yaklaşımla süreci yönetmesini bekliyor.
Zehirsiz Sofralar Platformu çatısı altında faaliyet gösteren Pestisit Eylem Ağı’nın tüm canlılara zarar veren pestisitlerin yasaklanması ve doğa dostu üreticilerin desteklenmesi için başlattığı Zehirsiz Kampanya’ya (Change.org/ZehirsizSofralar) imza desteği verenlerin sayısı 170.000’i geçiyor. Kampanya sayesinde pestisitlerin zararları konusunda kamuoyunda farkındalık yaratılıyor.
Buğday Derneği Gıda Yüksek Mühendisi Merve Atınç, ülkemiz tarımında hâlâ kullanılan 9 pestisit aktif maddeyle birlikte, başta bebeklerin ve çocukların hormon sistemine zarar veren, havayı, suyu ve toprağı kirleten pestisitlerin ivedilikle yasaklanması için tüm vatandaşları gıdasının sorumluluğunu alarak kampanyaya destek olmaya çağırıyor.
Pestisit Eylem Ağı tarafından hazırlanan “Zehirsiz Sofralar İçin Yol Haritası” metninin, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından dikkate alınmasını talep ettiklerini belirten Atınç, şunları söylüyor: “Tarım zehirlerine mahkûm değiliz. Dünyada ve Türkiye’de pek çok çiftçi zehirsiz gıda üretiyor. Sağlıklı bir gelecek için daha fazla ekolojik ve ekonomik kayba ve hastalığa sebep olmadan bir stratejik eylem planı geliştirmeli, doğru politikalar izlenmeli ve böylece pestisitlere dayanan konvansiyonel tarım sisteminin yerini agroekolojik, organik ve onarıcı tarıma bırakması sağlanmalı.”
